Trong khuôn khổ Kết luận số 80-KL/TƯ của Bộ Chính trị về việc quy hoạch Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn 2021 – 2030, và tầm nhìn đến năm 2050, cũng như Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, Bộ Chính trị đã đề ra nhiều nội dung quan trọng. Một trong số đó là yêu cầu Hà Nội tập trung mạnh vào việc cải thiện kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông và đô thị.
Theo đó, Hà Nội được yêu cầu phấn đấu hoàn thành xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị, hệ thống đường vành đai, kết nối các nút giao thông cửa ngõ, cùng với các cầu bắc qua sông Hồng trước năm 2035. Những nỗ lực này nhằm mở rộng không gian phát triển đô thị, gia tăng khả năng kết nối giữa các vùng miền, và giảm thiểu tình trạng ùn tắc giao thông. Bên cạnh đó, thành phố cũng phải chú trọng đến việc phát triển hệ thống giao thông kết nối với các khu vực lân cận và quốc tế, bao gồm các loại hình như đường sắt, đường bộ, đường thủy, và hàng không.
Cụ thể hơn, Hà Nội còn cần phát triển một hệ thống giao thông công cộng đồng bộ, tích hợp giữa các phương tiện như xe đạp, xe buýt và đường sắt đô thị. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn khuyến khích việc chuyển đổi sang giao thông xanh. Song song với đó, thành phố sẽ quyết tâm giải quyết triệt để các vấn đề về nước sạch, xử lý nước thải và tình trạng úng ngập.
Tại kỳ họp thứ 15 của Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội diễn ra vào cuối tháng 3 năm 2024, quy hoạch Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã chính thức được thông qua. Đồ án quy hoạch này đã xác định cơ chế đặc thù nhằm thúc đẩy nhanh chóng tiến độ xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị, với mục tiêu hoàn thành các tuyến kết nối giữa nội đô Hà Nội và Sân bay Quốc tế Nội Bài cũng như khu công nghệ cao Hòa Lạc.
Ngoài việc tiếp tục thực hiện 10 tuyến đường sắt đô thị đã được quy hoạch chung đến năm 2030 (theo Quy hoạch 1259), đồ án quy hoạch còn bổ sung thêm 4 tuyến mới, bao gồm:
- Ngọc Hồi – Thường Tín – Cảng hàng không số 2
- Mê Linh – Cổ Loa – Yên Viên – Dương Xá
- Cát Linh – Lê Văn Lương – Vành đai 4
- Vĩnh Tuy – Minh Khai – Trường Chinh – Láng – Nhật Tân
Thành phố cũng sẽ phát triển hệ thống đường sắt nhẹ (monorail) chạy trên cao, dọc theo hai bờ sông Hồng, nhằm kết hợp giữa du lịch, cảnh quan và kết nối khu vực phố cổ. Ngoài ra, Hà Nội sẽ chuẩn bị các điều kiện cần thiết để hợp tác với Trung ương trong việc xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Danh sách 14 tuyến đường sắt đô thị của Hà Nội bao gồm:
- Ngọc Hồi – Yên Viên – Lạc Đạo
- Sóc Sơn – Nội Bài – Thượng Đình – Xuân Mai
- Cát Linh – Hà Đông – Xuân Mai
- Sơn Tây – Trôi – Nhổn – Yên Sở – Cầu Diễn
- Mê Linh – Sài Đồng – Liên Hà
- Văn Cao – Hòa Lạc
- Nội Bài – Mai Dịch
- Mê Linh – Hà Đông – Ngọc Hồi
- Sơn Động – Mai Dịch – Dương Xá
- Ngọc Hồi – Thường Tín – Cảng hàng không số 2
- Mê Linh – Cổ Loa – Yên Viên – Dương Xá
- Cát Linh – Lê Văn Lương – Vành đai 4
- Sơn Tây – Hòa Lạc – Xuân Mai
- Vĩnh Tuy – Minh Khai – Trường Chinh – Láng – Nhật Tân
Bản đồ metro Hà Nội, cùng với các quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị ngay bên dưới đây
