Chi phí áp dụng BIM trong xây dựng

BIM là viết tắt của Building Information Modeling, là một công nghệ tiên tiến được áp dụng trong lĩnh vực xây dựng, giúp tạo ra các mô hình ảo có đầy đủ thông tin về các công trình, từ giai đoạn thiết kế, thi công cho đến vận hành và bảo trì. BIM không chỉ là một phần mềm hay một phương pháp, mà là một quy trình quản lý thông minh, hợp tác và tích hợp các bên liên quan trong dự án xây dựng. BIM có nhiều lợi ích cho ngành xây dựng, như cải thiện chất lượng và hiệu quả, giảm thiểu lỗi và lãng phí, nâng cao an toàn và bền vững, và tạo điều kiện cho giao tiếp và phối hợp. Tuy nhiên, BIM cũng đòi hỏi một số chi phí để ứng dụng, bao gồm chi phí đầu tư vào phần cứng, phần mềm, nhân sự, đào tạo và bảo trì. Trong bài viết này, tôi sẽ phân tích các loại chi phí áp dụng BIM trong xây dựng, cũng như các cơ chế chính sách và kinh nghiệm thực tiễn của một số quốc gia và dự án.

Các loại chi phí áp dụng BIM trong xây dựng

Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Thanh Huyền, có thể chia chi phí áp dụng BIM trong xây dựng thành hai loại chính: chi phí ban đầu (initial cost) và chi phí duy trì (maintenance cost). Chi phí ban đầu là chi phí để triển khai BIM cho một dự án hoặc một tổ chức, bao gồm:

• Chi phí phần cứng (hardware cost): Là chi phí để mua sắm, lắp đặt và nâng cấp các thiết bị máy tính, máy in 3D, máy quét 3D, máy chủ, thiết bị lưu trữ và truyền thông. Chi phí này thường chiếm tỷ lệ cao trong tổng chi phí áp dụng BIM ban đầu.
• Chi phí phần mềm (software cost): Là chi phí để mua bản quyền, cài đặt và cập nhật các phần mềm liên quan đến BIM, như Revit, Navisworks, SketchUp, AutoCAD, Tekla, Sefaira, CYPECAD, v.v. Chi phí này thường được tính theo số lượng người sử dụng hoặc số lượng máy tính được cài đặt.
• Chi phí nhân sự (human resource cost): Là chi phí để thuê hoặc đào tạo các nhân viên có kỹ năng về BIM, như quản lý BIM, kỹ sư BIM, nhà thầu BIM, v.v. Chi phí này thường được tính theo giờ làm việc hoặc theo dự án.
• Chi phí đào tạo (training cost): Là chi phí để tổ chức các khóa học, huấn luyện, tập huấn về BIM cho các nhân viên hoặc các bên liên quan. Chi phí này thường bao gồm chi phí giảng viên, tài liệu, thiết bị và địa điểm.

Chi phí duy trì là chi phí để vận hành và bảo trì BIM cho một dự án hoặc một tổ chức, bao gồm:

• Chi phí bảo trì phần cứng (hardware maintenance cost): Là chi phí để sửa chữa, thay thế và nâng cấp các thiết bị máy tính, máy in 3D, máy quét 3D, máy chủ, thiết bị lưu trữ và truyền thông. Chi phí này thường được tính theo năm hoặc theo lần sửa chữa.
• Chi phí bảo trì phần mềm (software maintenance cost): Là chi phí để gia hạn bản quyền, cập nhật và nâng cấp các phần mềm liên quan đến BIM. Chi phí này thường được tính theo năm hoặc theo phiên bản.
• Chi phí bảo trì nhân sự (human resource maintenance cost): Là chi phí để duy trì hoặc tăng cường kỹ năng về BIM cho các nhân viên hoặc các bên liên quan. Chi phí này thường bao gồm chi phí đào tạo liên tục, thưởng hoặc tăng lương.

Các cơ chế chính sách và kinh nghiệm thực tiễn của một số quốc gia và dự án

Theo kinh nghiệm áp dụng của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, tuỳ thuộc vào mức độ áp dụng trong dự án đầu tư xây dựng và loại hình dự án, BIM có thể giúp tiết kiệm được 5% tới 20% tổng chi phí đầu tư ban đầu và có thể giúp tiết kiệm được tới 30% tổng chi phí vận hành bảo trì trong giai đoạn sử dụng. Tuy nhiên, để có được những lợi ích này, cần có sự đầu tư hợp lý vào chi phí áp dụng BIM, cũng như sự hỗ trợ của các cơ chế chính sách từ nhà nước và các tổ chức xã hội. Dưới đây là một số ví dụ về các cơ chế chính sách và kinh nghiệm thực tiễn của một số quốc gia và dự án:

• Singapore: Đây là quốc gia đi đầu trong việc áp dụng BIM trong xây dựng ở khu vực Đông Nam Á. Singapore đã ban hành các quy định về việc áp dụng BIM cho các dự án công cộng từ năm 2010, và yêu cầu tất cả các dự án xây dựng mới có diện tích sàn lớn hơn 5000 mét vuông phải sử dụng BIM từ năm 2015. Singapore cũng đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển BIM (BIM Centre of Excellence) để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc triển khai BIM. Ngoài ra, Singapore cũng đã cung cấp các khoản tài trợ cho việc mua sắm thiết bị, phần mềm, đào tạo và triển khai BIM cho các doanh nghiệp, với tổng giá trị lên tới 250 triệu SGD. Một số dự án tiêu biểu đã áp dụng BIM thành công ở Singapore là: Dự án Marina Bay Sands, Dự án Khách sạn Parkroyal on Pickering, Dự án Nhà máy nước NEWater Changi, v.v.
• Anh: Đây là quốc gia đi tiên phong trong việc áp dụng BIM trong xây dựng ở châu Âu. Anh đã ban hành chiến lược phát triển BIM quốc gia từ năm 2011, và yêu cầu tất cả các dự án công cộng phải sử dụng BIM mức độ 2 từ năm 2016. Anh cũng đã thành lập các tổ chức và hiệp hội để thúc đẩy và hỗ trợ việc áp dụng BIM, như: Cơ quan Tiêu chuẩn Xây dựng (BSI), Hiệp hội BIM Anh (UKBIMA), Hội đồng BIM Anh (UKBIMC), v.v. Ngoài ra, Anh cũng đã phát triển các tiêu chuẩn, quy định và hướng dẫn về BIM, như: PAS 1192-2:2013, BS EN ISO 19650-1:2018, BS EN ISO 19650-2:2018, EIR Template, v.v. Một số dự án tiêu biểu đã áp dụng BIM thành công ở Anh là: Dự án Sân bay Heathrow Terminal 5, Dự án Nhà ga King’s Cross, Dự án Cầu London Gateway Port, v.v.
• Mỹ: Đây là quốc gia có nền xây dựng phát triển và có nhiều kinh nghiệm trong việc áp dụng BIM trong xây dựng. Mỹ đã bắt đầu nghiên cứu và thử nghiệm BIM từ những năm 1980, và hiện nay có rất nhiều tổ chức và doanh nghiệp sử dụng BIM trong các dự án xây dựng. Mỹ không có một chính sách quốc gia về việc bắt buộc sử dụng BIM cho các dự án công cộng, nhưng có một số cơ quan nhà nước đã đưa ra các yêu cầu và hướng dẫn về BIM, như: Cơ quan Quản lý Dự án Cơ sở Hạ tầng Quốc gia (GSA), Cơ quan Quản lý Dự án Công trình Quốc phòng (USACE), Cơ quan Quản lý Dự án Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS), v.v. Ngoài ra, Mỹ cũng có nhiều tiêu chuẩn, quy định và hướng dẫn về BIM do các tổ chức và hiệp hội xây dựng phát hành, như: NBIMS-US, AIA E202-2008, AGC CCI BIM Protocol, v.v. Một số dự án tiêu biểu đã áp dụng BIM thành công ở Mỹ là: Dự án Tòa nhà One World Trade Center, Dự án Sân bay Denver International, Dự án Nhà máy điện mặt trời Ivanpah, v.v.