Tàu điện ngầm – subway là một khái niệm tương đối mới ở Việt Nam. Trong bài viết này THKN sẽ tổng hợp các kiến thức cơ bản về subway- tàu điện ngầm, cùng với những câu hỏi thường gặp khi tìm hiểu và nghiên cứu về nội dung này.
Hy vọng sẽ có ích cho các bạn
Subway- tàu điện ngầm là gì?
Từ “tàu điện ngầm” có thể được hiểu theo hai nghĩa:
- Ở Anh, “tàu điện ngầm” thường chỉ một đường hầm dưới lòng đất cho phép người đi bộ qua lại qua một con đường bận rộn.
- Ở Mỹ, “tàu điện ngầm” là một hệ thống đường sắt nơi các tàu điện chạy qua các đường hầm dưới lòng đất. Đây còn được gọi là hệ thống đường sắt ngầm.
Từ “tàu điện ngầm” có thể được sử dụng linh hoạt tùy thuộc vào ngữ cảnh và khu vực.
Lịch sử hình thành Subway- tàu điện ngầm?
Lịch sử của tàu điện ngầm thực sự rất hấp dẫn. Hệ thống tàu điện ngầm đầu tiên được đề xuất cho London bởi Charles Pearson, một luật sư thành phố, như một phần của kế hoạch cải thiện thành phố ngay sau khi Đường hầm Thames được khai trương vào năm 1843. Sau 10 năm thảo luận, Quốc hội đã ủy quyền xây dựng 3,75 dặm (6 km) đường sắt ngầm giữa Farringdon Street và Bishop’s Road, Paddington. Công việc trên Đường sắt Metropolitan bắt đầu vào năm 1860 bằng phương pháp cắt và che. Vào ngày 10 tháng 1 năm 1863, tuyến đường được mở cửa sử dụng đầu máy hơi nước đốt cốc và sau đó là than.
Vào năm 1866, Công ty Subway City of London and Southwark (sau này là City and South London Railway) bắt đầu công việc trên tuyến “ống” của họ, sử dụng một lá chắn đào hầm do J.H. Greathead phát triển. Các đường hầm được đào ở độ sâu đủ để tránh gây ra sự can thiệp vào móng nhà hoặc tiện ích công cộng, và không có sự gián đoạn của giao thông đường phố. Kế hoạch ban đầu gọi là hoạt động cáp, nhưng truyền điện đã được thay thế trước khi tuyến đường được mở cửa. Hoạt động bắt đầu trên tuyến đường ngầm điện đầu tiên này vào năm 1890 với mức giá thống nhất là hai xu cho bất kỳ chuyến đi nào trên tuyến dài 3 dặm (5 km).
Ở Thành phố New York, tuyến đường ngầm đầu tiên mở cửa vào ngày 27 tháng 10 năm 1904, gần 35 năm sau khi mở cửa tuyến cao tầng đầu tiên ở Thành phố New York, West Side and Yonkers Patent Railway, trở thành Tuyến IRT Ninth Avenue. Đến thời điểm tàu điện ngầm đầu tiên mở cửa, các tuyến đã được kết hợp thành hai hệ thống thuộc sở hữu tư nhân, Brooklyn Rapid Transit Company (BRT, sau này là Brooklyn–Manhattan Transit Corporation, BMT) và Interborough Rapid Transit Company (IRT).
Sau năm 1913, tất cả các tuyến được xây dựng cho IRT và hầu hết các tuyến cho BRT được thành phố xây dựng và cho thuê cho các công ty. Tuyến đầu tiên của Hệ thống Tàu điện ngầm Độc lập do thành phố sở hữu và vận hành (IND) mở cửa vào năm 1932; hệ thống này được dự kiến sẽ cạnh tranh với các hệ thống tư nhân và thay thế một số tuyến cao tầng.
Các nguồn tham khảo:
Subway | History, Transportation, Cities, & Facts | Britannica
Thời gian hoàn thành một tuyến tàu điện ngầm?
Thời gian để hoàn thành một tuyến tàu điện ngầm có thể biến đổi rất lớn tùy thuộc vào một số yếu tố, bao gồm chiều dài của tuyến, độ phức tạp của công trình xây dựng và các hoàn cảnh cụ thể của vị trí. Dưới đây là một số con số tổng quát:
- Việc mở rộng 2¼ km từ Trạm Wilson đến Downsview ở Toronto mất bốn năm để xây dựng.
- Tuyến tàu điện ngầm Sheppard dài 5,3 km, trị giá 994 triệu đô la ở Toronto mất tám năm.
- Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những khung thời gian này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm chi phí lao động, đánh giá môi trường, thiết bị an toàn, hệ thống máy tính hiện đại và nhiều hơn nữa.
- Ví dụ, việc xây dựng trên tuyến Sheppard đã bị giữ lại trong vài tháng sau một cuộc bầu cử, kéo dài khung thời gian.
- Hiện nay, kế hoạch mở rộng tuyến Sheppard từ Don Mills đến Trung tâm Thành phố Scarborough được lên lịch sẽ mất 10 năm.
Cần lưu ý rằng những khung thời gian này chỉ là ví dụ và thời gian thực để hoàn thành một tuyến tàu điện ngầm có thể biến đổi rất lớn tùy thuộc vào các hoàn cảnh cụ thể của từng dự án.
Chi phí xây dựng tàu điện ngầm?
Chi phí xây dựng tàu điện ngầm có thể biến đổi rất lớn tùy thuộc vào vị trí và độ phức tạp của dự án. Dưới đây là một số con số tổng quát:
- Hầu hết các tuyến tàu điện ngầm có chi phí trong khoảng từ 200 triệu đô la đến 500 triệu đô la cho mỗi dặm.
- Tại Mỹ, chi phí xây dựng tàu điện ngầm dao động từ 600 triệu đô la đến 2,6 tỷ đô la cho mỗi dặm. Mức giá trung bình ở Mỹ là từ 800 triệu đô la đến 1 tỷ đô la cho mỗi dặm.
- Ví dụ, việc mở rộng BART San Jose được ước tính sẽ tốn 251 triệu đô la cho mỗi dặm.
- Ở mức cao hơn, Tàu điện ngầm Đại lộ Thứ hai ở New York và dự án East Side Access đã đạt đến mức giá gây sốc là 2,1 tỷ đô la cho mỗi dặm.
Cần lưu ý rằng những chi phí này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm mức lương lao động, thiết kế trạm và mức độ phối hợp giữa các cơ quan chính phủ khác nhau. Ví dụ, trên tàu điện ngầm Đại lộ Thứ hai của New York, hợp đồng tư vấn chiếm hơn 20% chi phí xây dựng – gấp đôi so với tiêu chuẩn ở Pháp hoặc Ý.
Có bao nhiêu hệ thống tàu điện ngầm trên thế giới?
Tính đến ngày 28 tháng 8 năm 2023, có 195 hệ thống metro tại 62 quốc gia trên toàn thế giới. Những hệ thống này còn được gọi là tàu điện ngầm, đường sắt ngầm, U-Bahn, hoặc bằng các từ viết tắt khác nhau như MRT. Điều quan trọng cần lưu ý là thuật ngữ “hệ thống metro” bao gồm các hệ thống tàu điện nhanh được điện hoá trên toàn thế giới.
Tham khảo:
List of metro systems – Wikipedia
Chiều sâu của tàu điện ngầm?
Độ sâu của các hệ thống tàu điện ngầm có thể biến đổi rất lớn tùy thuộc vào các điều kiện địa lý và địa chất của khu vực. Ví dụ, Ga 191 St ở Manhattan, Thành phố New York, nằm dưới mặt đường 180 feet. Ga tàu điện ngầm sâu thứ hai trên thế giới nằm trên Tàu điện ngầm Saint Petersburg, một trong những hệ thống tàu điện ngầm sâu nhất thế giới và sâu nhất theo chiều sâu trung bình của tất cả các ga. Ga sâu nhất của hệ thống này, Admiralteyskaya, nằm dưới lòng đất 86 mét. Tuy nhiên, Tàu điện ngầm Pyongyang ở Triều Tiên được coi là hệ thống tàu điện ngầm sâu nhất thế giới, với các đường ray nằm dưới lòng đất hơn 110 mét.
Nguồn tham khảo:
List of metro systems – Wikipedia
Nước nào có hệ thống tàu điện ngầm lớn nhất thế giới?
Tàu điện ngầm Shanghai ở Trung Quốc là mạng lưới tàu điện ngầm dài nhất thế giới với 803 km (499 dặm) và có lượng khách hàng hàng năm cao nhất với 2,83 tỷ chuyến. Tính đến năm 2021, quốc gia có nhiều hệ thống metro nhất là Trung Quốc, với 40 hệ thống đang hoạt động. Sau khi mở cửa tuyến thứ 15 vào đầu năm 2021, tổng số tuyến tàu điện ngầm ở Shanghai đã tăng lên 183.
Nguồn tham khảo:
Nước nào có hệ thống tàu điện ngầm đẹp nhất thế giới?
Có một số hệ thống tàu điện ngầm trên thế giới nổi tiếng vì vẻ đẹp của chúng:
- Tàu điện ngầm Moscow, Nga: Các ga tàu điện ngầm Moscow nổi tiếng với sự trang trí đẹp mắt và các biểu tượng văn hóa phong phú. Tàu điện ngầm Moscow mở cửa vào năm 1935 và hiện có 15 tuyến và hơn 200 ga.
- Tàu điện ngầm Stockholm, Thụy Điển: Tàu điện ngầm Stockholm thường được coi là một trong những hệ thống tàu điện ngầm đẹp nhất thế giới. Nó nổi tiếng với các tác phẩm nghệ thuật độc đáo và thiết kế sáng tạo.
- Tàu điện ngầm Naples, Ý: Tàu điện ngầm Naples ở Ý nổi tiếng với phong cách hiện đại tạo sự tương phản với kiến trúc lịch sử của thành phố.
- Tàu điện ngầm Paris, Pháp: Tàu điện ngầm Paris phản ánh sự hoành tráng của Paris với sự kết hợp của thiết kế hiện đại và cổ điển.
- Tàu điện ngầm Washington, Hoa Kỳ: Tàu điện ngầm Washington nổi tiếng với các hành lang bê tông monolithic, có bề mặt giống như khay trứng.
Đây chỉ là một số ví dụ. Mỗi hệ thống tàu điện ngầm đều có sự quyến rũ và vẻ đẹp riêng biệt của mình.
Nguồn tham khảo:
30 Beautiful & Unusual Metro Stations Around the World (wander-lush.org)
Nước nào có hệ thống tàu điện ngầm sâu nhất thế giới?
Tàu điện ngầm Pyongyang ở Triều Tiên được coi là hệ thống tàu điện ngầm sâu nhất thế giới, với các đường ray nằm dưới lòng đất hơn 110 mét. Tuy nhiên, ga tàu điện ngầm sâu nhất thế giới là Ga Arsenalna trên Tàu điện ngầm Kiev ở Ukraine, nằm sâu 107 mét.
Nguồn tham khảo:
Facebook Comments